علوم زیستی دریا
داود مافی غلامی؛ ابوالفضل جعفری
چکیده
بررسی تغییرات یکپارچگی یا روند تکهتکهشدگی مانگروها در بلندمدت در اثر تغییر اقلیم میتواند سبب شناخت دقیقتر تغییرات ساختاری در مانگروها و ارتباط آن با پیامدهای ناشی از تغییر اقلیم شود. پژوهش پیشرو به بررسی تغییرات رخ داده در وضعیت یکپارچگی مانگروهای ذخیرهگاه زیستکره حرای قشم در مواجهه با تغییر بارندگی و وقوع خشکسالی در ...
بیشتر
بررسی تغییرات یکپارچگی یا روند تکهتکهشدگی مانگروها در بلندمدت در اثر تغییر اقلیم میتواند سبب شناخت دقیقتر تغییرات ساختاری در مانگروها و ارتباط آن با پیامدهای ناشی از تغییر اقلیم شود. پژوهش پیشرو به بررسی تغییرات رخ داده در وضعیت یکپارچگی مانگروهای ذخیرهگاه زیستکره حرای قشم در مواجهه با تغییر بارندگی و وقوع خشکسالی در طول یک دوره 31 ساله (1986-2017) پرداخته است. بدین منظور از سری زمانی 31 ساله تصاویر ماهوارهای و دادههای بارندگی استفاده شد و مقادیر سنجههای تعداد لکه (NP) و نمایه بزرگترین لکه (LPI) و نیز مقادیر SPI در طول دوره تهیه شد. نتایج تغییرات تعداد لکه و نمایه بزرگترین لکه مانگروها در دوره های وقوع ترسالی (پیش از سال 1998) و خشکسالی (پس از سال 1998) نشان داد که با افزایش مقادیر SPI (مقادیر مثبت) در دوره پیش از سال 1998، از تعداد لکهها و نمایه بزرگترین لکه کاسته شده بود و در دوره پس از سال 1998 و با منفی بودن مقادیر SPI، تعداد لکه و نمایه بزرگترین لکه افزایش یافت. در واقع، نتایج نشاندهنده افزایش وسعت هستههای اصلی و لکههای رویشی بزرگ (افزایش یکپارچگی ساختاری) ذخیرهگاه در دوره زمانی ترسالی و روند معکوس آن در دوره خشکسالی بود. بر اساس اصول بوم-شناسی سرزمین، افزایش تعداد لکهها و نیز افزایش مقدار نمایه بزرگترین لکه (به دلیل کاهش گستره مجموع رویشگاه) در دوره زمانی پس از سال 1998، نشاندهنده تخریب این رویشگاه در سالهای اخیر است. نتایج این پژوهش میتواند در ارزیابی آسیبپذیری این رویشگاهها نسبت به پیامدهای حاصل از تغییر اقلیم استفاده شوند.
علوم زیستی دریا
داود مافی غلامی؛ اکرم نوری کمری
چکیده
به طور کلی، تعیین درجه حساسیت زیستمحیطی مناطق ساحلی، پیش نیاز ارزیابی آسیبپذیری اکوسیستمهای حساس موجود در این مناطق، از جمله مانگروها است که نقش مهمی در کارایی و موفقیت برنامههای احیا و مدیریت پایدار آنها بر عهده دارد. لذا هدف این مطالعه نیز تعیین درجه و اولویتبندی حساسیت زیستمحیطی مانگروهای استان هرمزگان بود. بدین منظور ...
بیشتر
به طور کلی، تعیین درجه حساسیت زیستمحیطی مناطق ساحلی، پیش نیاز ارزیابی آسیبپذیری اکوسیستمهای حساس موجود در این مناطق، از جمله مانگروها است که نقش مهمی در کارایی و موفقیت برنامههای احیا و مدیریت پایدار آنها بر عهده دارد. لذا هدف این مطالعه نیز تعیین درجه و اولویتبندی حساسیت زیستمحیطی مانگروهای استان هرمزگان بود. بدین منظور ضمن بهرهگیری از مجموعه معیارهای تدوین شده توسط دفتر محیط زیست دریایی، مرور مطالعات انجام شده بر روی حساسیت جنگلهای مانگرو، فهرستی از مهمترین معیارها و زیر معیارهای حساسیت این اکوسیستمها تهیه شد و با تجزیه و تحلیل نظرات متخصصان از طرق اجرای روش FAHP، وزن نسبی معیارهای محاسبه گردید. نتایج نشان داد که بر اساس نظر متخصصان، در میان معیارهای نهگانه مربوط به تعیین درجه حساسیت مانگروها، معیارهای پوشش گیاهی و اهمیت تفرجی به ترتیب بیشترین و کمترین وزن نسبی را در میان معیارهای مورد بررسی بدست آوردند (به ترتیب با وزنهای نسبی برابر با 23/0 و 03/0). نتایج همچنین نشان داد که معیارهای پوشش گیاهی، حیات وحش و شبکه غذایی به ترتیب با دارا بودن وزنهای نسبی برابر با 23/0، 17/0 و 13/0 به ترتیب در رتبههای نخست رتبهبندی در میان معیارهای حساسیت مانگروها قرار گرفتند. نتایج حاصل از این مطالعه با اولویتبندی معیارهای حساسیت زیستمحیطی مانگروهای استان هرمزگان اطلاعات مورد نیاز جهت ارزیابی آسیبپذیری این رویشگاهها را فراهم آورده است.
علوم غیرزیستی دریا
داود مافی غلامی؛ ابوالفضل جعفری
چکیده
به طور کلی، فعالیت های صیادی با بر هم زدن فرآیند رسوب گزاری و جریانات امواج، کاهش سطح تنوع زیستی و وارد نمودن آلاینده های نفتی به محیط مانگروها یکی از مهمترین آشفتگی های محیطی موثر در افزایش آسیب پذیری این اکوسیستم ها محسوب می شود. از این رو بررسی و نقشه سازی شدت انجام فعالیت های صیادی در سطح رویشگاه های مانگرو نقش مهمی در اجرای فرآیند ...
بیشتر
به طور کلی، فعالیت های صیادی با بر هم زدن فرآیند رسوب گزاری و جریانات امواج، کاهش سطح تنوع زیستی و وارد نمودن آلاینده های نفتی به محیط مانگروها یکی از مهمترین آشفتگی های محیطی موثر در افزایش آسیب پذیری این اکوسیستم ها محسوب می شود. از این رو بررسی و نقشه سازی شدت انجام فعالیت های صیادی در سطح رویشگاه های مانگرو نقش مهمی در اجرای فرآیند ارزیابی آسیب پذیری و ارائه راهکارهای مدیریتی و توانمندسازی این اکوسیستمها جهت به حداقل رساندن و جبران خسارتهای ناشی از وقوع مخاطرات محیطی ایفا میکند. لذا هدف این مطالعه بررسی، نقشه سازی و تعیین شدت فعالیت های صیادی در رویشگاه های مانگرو استان هرمزگان بود. بدین منظور، با نقشه سازی گستره رویشگاه های مانگرو، ترسیم 598 سلول شبکه با ابعاد 4×4 کیلومتر در سطح آبهای ناحیه کرانه در بر گیرنده مانگروها و نیز تهیه داده های مربوط به موقعیت جغرافیایی و تعداد شناورهای موجود در بنادر صیادی استان هرمزگان، نقشه شدت انجام فعالیت های صیادی به تفکیک رویشگاه های خمیر، قشم، تیاب، سیریک و جاسک تهیه شد. نتایج نشان داد که بر اساس پراکنش جغرفیایی و تعداد شناورهای موجود در بنادر صیادی استان هرمزگان، شدت فعالیت های صیادی در سطح رویشگاه های مانگرو این استان بدین ترتیب است: رویشگاه خمیر> رویشگاه قشم > رویشگاه تیاب > رویشگاه جاسک>رویشگاه سیریک. نتایج این مطالعه می تواند به عنوان یکی از پیش نیازهای ارزیابی آسیب پذیری مانگروهای ایران مورد استفاده قرار گیرد.
علوم غیرزیستی دریا
داود مافی غلامی؛ اکرم نوری کمری
چکیده
به طور کلی، بررسی رابطه تغییرات وسعت مانگروها آن با تغییرات مقادیر آبهای جاری سطحی ورودی به محیط ساحلی میتواند اطلاعات ارزشمندی را در مورد اثرات نامطلوب ناشی از تغییر اقلیم بر این اکوسیستمها ارائه دهد. لذا در این مطالعه نیز رابطه میان تغییرات دبی رودخانه های ورودی به محیط ساحلی (وقوع خشکسالی هیدرولوژیک) و تغییرات وسعت مانگروها ...
بیشتر
به طور کلی، بررسی رابطه تغییرات وسعت مانگروها آن با تغییرات مقادیر آبهای جاری سطحی ورودی به محیط ساحلی میتواند اطلاعات ارزشمندی را در مورد اثرات نامطلوب ناشی از تغییر اقلیم بر این اکوسیستمها ارائه دهد. لذا در این مطالعه نیز رابطه میان تغییرات دبی رودخانه های ورودی به محیط ساحلی (وقوع خشکسالی هیدرولوژیک) و تغییرات وسعت مانگروها در رویشگاه های خمیر، تیاب و جاسک در دوره زمانی 30 ساله (1986-2016) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این مطالعه نیز نشان داد که با وقوع خشکسالی های هیدرولوژیک شدید تا بسیار شدید در دوره زمانی پس از سال 1998 در سطح نواحی ساحلی جنوب ایران، مانگروهای واقع در حوزه های رویشگاهی خمیر، تیاب و جاسک نیز دچار کاهش وسعت یا افت روند توسعه در این دوره زمانی نسبت به دوره ترسالی پیش از سال 1998 شده است. همبستگی بالای میان وقوع خشکسالی هیدرولوژیک و تغییرات وسعت مانگروها در رویشگاه های مختلف نیز نشان دهنده تاثیر نامطلوب ناشی از کاهش آب شیرین ورودی به محیط ساحلی بر گستره مانگروها بود. نتایج مطالعات صورت گرفته در مانگروهای سایر مناطق جهان نیز نشان داده که کاهش بارندگی و مقادیر آب شیرین ورودی به محیط سبب کاهش وسعت و یا تقلیل روند توسعه مانگروها میگردد. نتایج حاصل از این تحقیق با فراهم آوردن اطلاعات دقیق در مورد نحوه پاسخ مانگروها به تغییرات اقلیمی می تواند نقش مهمی در کارایی و موفقیت برنامههای سازگاری با تغییر اقلیم و حفاظت و توسعه جنگلهای مانگرو ایران داشته باشد.