علوم زیستی دریا
علی صدوق نیری؛ احسان کامرانی؛ ایمان سوری نژاد
چکیده
مطالعه حاضر با هدف بررسی انتخاب‌پذیری طولی تورهای گوشگیر شناور سطحی رایج صید ماهی هوور معمولی (Thunnus tonggol) و تعیین اندازه چشمه بهینه صید در آبهای سیستان و بلوچستان (صیدگاه‌های چابهار، کنارک و رمین) از مهرماه 1395 تا خردادماه 1396 صورت پذیرفت. تورهای گوشگیر مورد بررسی دارای اندازه چشمه‌های 100، 110، 130 و 165 میلی‌متر به صورت کشیده بودند. در ...
بیشتر
مطالعه حاضر با هدف بررسی انتخاب‌پذیری طولی تورهای گوشگیر شناور سطحی رایج صید ماهی هوور معمولی (Thunnus tonggol) و تعیین اندازه چشمه بهینه صید در آبهای سیستان و بلوچستان (صیدگاه‌های چابهار، کنارک و رمین) از مهرماه 1395 تا خردادماه 1396 صورت پذیرفت. تورهای گوشگیر مورد بررسی دارای اندازه چشمه‌های 100، 110، 130 و 165 میلی‌متر به صورت کشیده بودند. در طول 45 مرحله دریاروی با قایق های فایبرگلاس و لنج چوبی تعداد 477 عدد ماهی هوور صید شد که داده های فراوانی طولی، وزن کل و دور آبشش و دور بدن آنها ثبت شد. تعداد 228 نمونه نیز کالبد شکافی شده و مراحل رسیدگی تخمدان آنها جهت برآورد طول بلوغ جنسی (Lm50) تعیین گردید. حداقل، حداکثر و میانگین (±انحراف معیار) طول چنگالی نمونه ها به ترتیب 32، 90 و 13.35±55.1سانتی‌متر به دست آمد. روابط طول چنگالی- دور آبشش و طول چنگالی- حداکثر دور بدن به ترتیب /0.4955FL+ 0.5379= Gop و 0.5879FL+0.5095 = Gmax محاسبه شد. طول بلوغ جنسی ماهی هوور 53.7 سانتی‌متر به دست آمد. با استفاده از روش سچین، انتخاب پذیری طولی تورهای گوشگیر با اندازه چشمه‌های 100، 110، 130 و 165 میلی متر به ترتیب 35، 38، 46 و 57 سانتی‌متر تعیین شد. با استفاده از ضرایب انتخاب‌پذیری و طول بلوغ جنسی ماهی هوور، چشمه استاندارد برای صید این گونه 170 میلی‌متر تعیین گردید. به دلیل عدم صید ماهیان نابالغ توسط چشمه‌ی 165 میلی‌متر، این چشمه می‌تواند مناسب باشد و این امر تأییدی بر محاسبه‌ی اندازه‌ی چشمه‌ی استاندارد این تور به روش سچین می‌باشد.
علوم غیر‌زیستی دریا
پرستو اکبری؛ مسعود صدری نسب؛ وحید چگینی؛ سید مصطفی سیادت موسوی
چکیده
جزرومد به عنوان یکی از منظم ترین تغییرات سطح آب دریاها و اقیانوس‌ها محسوب می‌شود که به علت تأثیرگذاری بر الگوی جریان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. نظر به نیازهای مهندسی و زیست محیطی در منطقه اقتصادی- صنعتی خلیج فارس، تنگه هرمز و دریای عمان، اطلاع از ویژگی‌های جزرومدی این مناطق دارای اهمیت است. برای این منظور از مدل اقیانوسی FVCOM ...
بیشتر
جزرومد به عنوان یکی از منظم ترین تغییرات سطح آب دریاها و اقیانوس‌ها محسوب می‌شود که به علت تأثیرگذاری بر الگوی جریان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. نظر به نیازهای مهندسی و زیست محیطی در منطقه اقتصادی- صنعتی خلیج فارس، تنگه هرمز و دریای عمان، اطلاع از ویژگی‌های جزرومدی این مناطق دارای اهمیت است. برای این منظور از مدل اقیانوسی FVCOM استفاده شده تا دامنه جزرومدی در منطقه شامل خلیج فارس، تنگه هرمز، دریای عمان و دریای عرب شبیه‌سازی گردد. این مدل از روش حجم محدود برای گسسته‌سازی معادلات هیدرودینامیکی بر روی شبکه مثلثی استفاده می‌کند. شبکه یکنواخت با تفکیک‌پذیری 5 کیلومتر در مدل به کار رفته است. مقادیر ثابت هشت مؤلفه روزانه و نیم‌روزانه در مرز باز به مدل اعمال گردید. به منظور اعتبارسنجی نتایج مدل، پس از اعمال آنالیز هارمونیک برروی خرو.جی‌های مدل در ایستگاه‌های مورد نظر، دامنه بدست آمده از این آنالیز با نتایج بدست آمده از انجام آنالیز برروی اطلاعات اندازه‌گیری موجود در این ایستگاه‌ها مقایسه گردید. با توجه به نتایج اندازه‌گیری و محاسبات مدل در این ایستگاه‌ها، ضمن شناسایی چهار مؤلفه جزرومدی اصلی، الگوی دامنه این مؤلفه‌ها در کل منطقه مدل‌سازی تعیین شد. همچنین با استفاده از دامنه مؤلفه‌های اصلی و تخمین فاکتور F در کل منطقه، نوع جزرومد در منطقه مورد مطالعه پیش بینی گردید. همچنین بررسی مقادیر بیشینه سرعت جزرومدی در منطقه‌ی مورد مطالعه نشان می‌دهد که مقدار این سرعت در دریای عمان و دریای عرب کمتر از m/s 1/0 است.
مریم سیوف جهرمی؛ مسعود صدری نسب؛ عباسعلی علی اکبری بیدختی
چکیده
در این مطالعه، از مدل خور، دریاچه، اقیانوس ساحلی مرکز تحقیقات آب دانشگاه استرالیای غربی، که از این به بعد به اختصار ELCOM، نامیده می¬شود، استفاده شده است تا با استفاده از یک شبیه¬سازی سه بعدی غیر یکنواخت هیدرودینامیکی، داده¬های اندازه¬گیری شده در اواخر زمستان (سوم مارس الی چهارم آوریل) 2005 در منطقه دریای عمان شبیه¬سازی شوند. ...
بیشتر
در این مطالعه، از مدل خور، دریاچه، اقیانوس ساحلی مرکز تحقیقات آب دانشگاه استرالیای غربی، که از این به بعد به اختصار ELCOM، نامیده می¬شود، استفاده شده است تا با استفاده از یک شبیه¬سازی سه بعدی غیر یکنواخت هیدرودینامیکی، داده¬های اندازه¬گیری شده در اواخر زمستان (سوم مارس الی چهارم آوریل) 2005 در منطقه دریای عمان شبیه¬سازی شوند. این داده¬ها از دستگاه داده¬ای برنامه جهانی پروفایل دما و شوری، GTSPP، تهیه شده¬اند. بدین منظور، کل منطقه خلیج فارس و دریای عمان و قسمت شمالی دریای عربی، شبیه سازی شد تا الگوی پروفایل¬های شبیه¬سازی شده تا حد ممکن، مستقل از جریان خروجی خلیج فارس و جریان ورودی اقیانوس هند شود. شبیه¬سازی با استفاده از تفاوت دما و شوری دو ناحیه خلیج فارس و دریای عمان، ورودی آب رودخانه در انتهای خلیج فارس، داده¬های هواشناسی ایستگاه قشم، به مدت چهار ماه به اجرا در آمد. نتایج دمایی حاصل از مدل، به نحو بسیار خوبی قادر به شبیه¬سازی دقیق روز و ساعت اندازه¬گیری داده¬های میدانی است. نتایج شوری شبیه سازی شده نیز، روند قابل قبولی نسبت به داده¬های اندازه¬گیری دارند اما قادر به شبیه سازی نفوذ آب کم-شورتر در عمق 100 الی 400 متر نمی¬باشد.
مهدی محمد مهدی زاده؛ مهرنگارسادات کسبی
چکیده
چکیده- در این مقاله، به پیش بینی ارتفاع امواج ناشی از مد توفان در سواحل ایرانی دریای عمان با بررسی موردی توفان گونو پرداخته شده است. مدل به کار رفته در این تحقیق، ارتقایافته مدل دوبعدی است که توسط جرومه ما در سال 1990 تهیه شده است (Maa Jerome P.-Y., 1990). مدل بکار رفته قابلیت این را دارد که باد را به صورت متغیر در زمان و مکان در نظر بگیرد، همچنین برای ...
بیشتر
چکیده- در این مقاله، به پیش بینی ارتفاع امواج ناشی از مد توفان در سواحل ایرانی دریای عمان با بررسی موردی توفان گونو پرداخته شده است. مدل به کار رفته در این تحقیق، ارتقایافته مدل دوبعدی است که توسط جرومه ما در سال 1990 تهیه شده است (Maa Jerome P.-Y., 1990). مدل بکار رفته قابلیت این را دارد که باد را به صورت متغیر در زمان و مکان در نظر بگیرد، همچنین برای کارهای پژوهشی جهت تعیین حداکثر مخاطرات، می توان در آن، باد را ثابت در نظر گرفت. از آن جا که سرعت باد در زمان توفان گونو در دسترس بود تحقیق روی آن زمان متمرکز شد و در نهایت خروجی مدل با داده های ماهواره ای چک شد و نشان داد که مدل از دقت خوبی برخوردار است. بنابراین می توان از این مدل برای پیش بینی ارتفاع آب ناشی از مد توفان در دریای عمان برای هر توفان دیگری نیز استفاده نمود. کلید واژگان: مدتوفان؛ دریای عمان؛ مدل دوبعدی؛ توفان گونو کلید واژگان: مدتوفان؛ دریای عمان؛ مدل دوبعدی؛ توفان گونو
حسین خیامی؛ جعفر سیف آبادی؛ حمید رضایی مارنانی؛ مهرشاد طاهری؛ راحله بگ زاده باغان
دوره 12، شماره 4 ، اسفند 1392، ، صفحه 30-40
چکیده
در این تحقیق پراکنش، فراوانی و زیتوده Ampelisca sp. در فلات قاره بخش ایرانی دریای عمان (از جاسک تا گواتر با طول تقریبی 350 کیلومتر) مورد مطالعه قرار گرفت. جهت نمونه برداری، 5 ترانسکت با فواصل تقریبا مساوی در نظر گرفته شد و از اعماق 10 ،50 ،100 ،200 متر در هر ترانسکت، بوسیله رسوب گیر Van Veen و در سه تکرار نمونه رسوب برداشت گردید. برای تعیین خصوصیات فیزیکی ...
بیشتر
در این تحقیق پراکنش، فراوانی و زیتوده Ampelisca sp. در فلات قاره بخش ایرانی دریای عمان (از جاسک تا گواتر با طول تقریبی 350 کیلومتر) مورد مطالعه قرار گرفت. جهت نمونه برداری، 5 ترانسکت با فواصل تقریبا مساوی در نظر گرفته شد و از اعماق 10 ،50 ،100 ،200 متر در هر ترانسکت، بوسیله رسوب گیر Van Veen و در سه تکرار نمونه رسوب برداشت گردید. برای تعیین خصوصیات فیزیکی رسوبات بستر تکرار دیگری از رسوب برداشت شد. خصوصیات فیزیکی آب نیز در هر یک از ایستگاه‌ها بوسیله دستگاه CTD ثبت گردید. پس از شناسایی و شمارش، ازطریق PCA و روابط همبستگی، میزان وابستگی فراوانی و زیتوده ایستگاه‌های مختلف با هر یک از پارامترهای محیطی تعیین گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که عمق 10 متری بیشترین فراوانی و زیتوده را به طور میانگین داشته و با افزایش عمق از فراوانی و زیتوده کاسته شده و فراوانی و زیتوده Ampelisca در هر ایستگاه با اکسیژن محلول، درصد شن و دما ارتباط معنی دار داشت.
متین خالقی؛ علیرضا صفاهیه؛ احمد سواری؛ بابک دوست شناس؛ فریدون عوفی
دوره 11، شماره 3 ، آبان 1391، ، صفحه 81-90
چکیده
این تحقیق با هدف بررسی روند نوسانات زمانی و مکانی جوامع ستاره دریایی Astropecten hemprichi و توتیای دریایی Diadema setosum در سواحل خلیج چابهار طی یک دوره زمانی از آبان ماه 1387 لغایت شهریورماه 1388 انجام گرفت. منطقه مورد مطالعه در منتهی الیه جنوب شرقی ایران و سواحل دریای عمان- استان سیستان و بلوچستان قرار گرفته است. نمونه برداری هر دو ماه یک بار به هنگام ...
بیشتر
این تحقیق با هدف بررسی روند نوسانات زمانی و مکانی جوامع ستاره دریایی Astropecten hemprichi و توتیای دریایی Diadema setosum در سواحل خلیج چابهار طی یک دوره زمانی از آبان ماه 1387 لغایت شهریورماه 1388 انجام گرفت. منطقه مورد مطالعه در منتهی الیه جنوب شرقی ایران و سواحل دریای عمان- استان سیستان و بلوچستان قرار گرفته است. نمونه برداری هر دو ماه یک بار به هنگام جزر کامل از 5 ایستگاه انتخابی به صورت تصادفی و به وسیله پرتاب کوادرات m1*m1 صورت گرفت. در مجموع 1885 خارپوست متعلق به 13 گونه جمع آوری و بررسی شدند که 32 نمونه (6/1 درصد) مربوط به گونه A.hemprichi و 28 نمونه (4/1درصد) مربوط به گونه D.setosum بوده است. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که گونه A.hemprichi بیشترین فراوانی را در شهریورماه(ind.m-276/0± 92/1 ) و گونه D.setosum بیشترین فراوانی را در آبان ماه88 (ind.m-2 3)داشته است. نتایج حاصل از شاخص پراکندگی و پایداری می تواند بیانگر آن باشد که پراکنش این دو خارپوست بیشتر از نوع تصادفی است و می توان آن ها را جزو گونه های نادر بشمار آورد.
ایلیا اعتمادی دیلمی؛ احمد سواری؛ تورج ولی نسب؛ نسرین سخایی
دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1391، ، صفحه 16-30
چکیده
با توجه به کمبود اصلاعات در خصوص ترکیب گونه های خرچنگ در دریای عمان و همچنین تاثیر پدیده های جوی نظیر مانسون تابستانه بر اکولوژی این گونه ها، در این مطالعه، طی سه فصل مانسونی سال 1389 اقدام به شناسایی و بررسی اکولوژی دو جنس Uca و Ocypode از خانواده Ocypodidae شد که گونه هایUca iranica (Pretzmann, 1971) و Uca sindensis (Alcock, 1900) از منطقه جاسک و خور خلاصی و گونه ...
بیشتر
با توجه به کمبود اصلاعات در خصوص ترکیب گونه های خرچنگ در دریای عمان و همچنین تاثیر پدیده های جوی نظیر مانسون تابستانه بر اکولوژی این گونه ها، در این مطالعه، طی سه فصل مانسونی سال 1389 اقدام به شناسایی و بررسی اکولوژی دو جنس Uca و Ocypode از خانواده Ocypodidae شد که گونه هایUca iranica (Pretzmann, 1971) و Uca sindensis (Alcock, 1900) از منطقه جاسک و خور خلاصی و گونه Ocypode rotundata (Miers, 1882) در سه منطقه جاسک، خور خلاصی و ساحل ونک در دریای عمان شناسایی شدند. نتایج به دست آمده در خصوص شناسایی گونه ای، توانست تا حد بسیار زیادی یافته های پیشین را تصحیح نماید. همچنین در بررسی اکولوژی این خرچنگ ها با توجه به وجود پدیده ی اقلیمی مانسون، مشخص شد که حضور گونه ها درمنطقه مطالعه حاضر تحت تاثیر تغییرات شرایط جوی فصول مانسونی می باشد. بیشترین تراکم نسبی گونه های مورد بررسی (33/9 فرد در مترمربع) در فصل پیش مانسون (اردیبهشت ماه) و کمترین میزان آن (38/6 فرد در مترمربع) در فصل مانسون (شهریور ماه) مشاهده شد. همچنین پراکنش گونه های جنس Uca معطوف به سواحل گلی و خوری بندر جاسک و خور خلاصی با حضور بیشتر در خور خلاصی و پراکنش جنس Ocypode علاوه بر این دو منطقه در ساحل ونک، با حضور بیشتر در سواحل شنی-ماسه ای ساحل ونک، مشاهده شد.
مرضیه افشاری؛ تورج ولی نسب؛ سید جعفر سیف آبادی
دوره 10، شماره 1 ، فروردین 1390، ، صفحه 12-22
چکیده
در این مطالعه بیولوژی تغذیه ماهی گوازیم دم رشته ای (Nemipterus japonicus) با بررسی 212 عدد نمونه از آب های شمال دریای عمان در اطراف چابهار، طی شهریور ماه 1388 لغایت خرداد ماه 1389، با استفاده از شاخص های خالی بودن معده (VI)، ترجیح غذایی (FP) و شاخص معدی- بدنی (GSI) مطالعه گردید. از معده های بررسی شده تعداد 51 عدد پر، 44 عدد نیمه پر و 117 عدد خالی بودند. شاخص خالی ...
بیشتر
در این مطالعه بیولوژی تغذیه ماهی گوازیم دم رشته ای (Nemipterus japonicus) با بررسی 212 عدد نمونه از آب های شمال دریای عمان در اطراف چابهار، طی شهریور ماه 1388 لغایت خرداد ماه 1389، با استفاده از شاخص های خالی بودن معده (VI)، ترجیح غذایی (FP) و شاخص معدی- بدنی (GSI) مطالعه گردید. از معده های بررسی شده تعداد 51 عدد پر، 44 عدد نیمه پر و 117 عدد خالی بودند. شاخص خالی بودن معده برابر با 2/55 درصد و میزان ترجیح غذایی برای سخت پوستان (2/63%)، ماهی (9/38%)، نرمتنان (8/36%)، کرم های نماتود (3/25%)، کرم های پرتار (4/8%)، Sipuncula (4/7%)، روزن داران (3/6%)، فیتوپلانکتون ها (2/4%)، گیاه دریایی (1/2%) و کرم روبانی (1/1%) محاسبه شد. بیشترین و کمترین میزان شاخص معدی- بدنی (GSI) در جنس نر، به ترتیب در فصل پاییز و زمستان و در جنس ماده، به ترتیب در فصل تابستان و بهار بدست آمد. در نهایت نتیجه گرفته شد که این ماهی دارای تغذیه متوسط بوده و غذای اصلی آن ها را سخت پوستان و غذای فرعی آن ها را نرمتنان و ماهی ها تشکیل می دهند.