علوم زیستی دریا
حر ترابی جفرودی؛ محمد رضا رحیمی بشر؛ حسن تقوی
چکیده
یکی از گونه های غیر بومی که دردهه اخیر در سواحل جنوبی دریای خزر درحال افزایش است دوکفه ای Mytilaster lineatus می باشد. هدف از این تحقیق تعیین تعداد، زی توده، درصد پوشش وبررسی عوامل موثر برتوزیع و پراکنش این دو کفه ای در سواحل سنگی مناطق مختلف حوضه جنوبی دریای خزر بوده است. ده ایستگاه در سواحل سنگی طبیعی و مصنوعی (ازآستارا تا بابلسر ) انتخاب و در ...
بیشتر
یکی از گونه های غیر بومی که دردهه اخیر در سواحل جنوبی دریای خزر درحال افزایش است دوکفه ای Mytilaster lineatus می باشد. هدف از این تحقیق تعیین تعداد، زی توده، درصد پوشش وبررسی عوامل موثر برتوزیع و پراکنش این دو کفه ای در سواحل سنگی مناطق مختلف حوضه جنوبی دریای خزر بوده است. ده ایستگاه در سواحل سنگی طبیعی و مصنوعی (ازآستارا تا بابلسر ) انتخاب و در طول یک سال به طور ماهانه از فروردین 92 تا اسفند92 توسط کوادرات 15×15 به صورت تصادفی و با 3 تکرار مورد نمونه برداری قرار گرفتند. میانگین تعداد افراد در کوادرت ها 9/381 عدد، درصد پوشش 6/32 درصد و زیتوده 0/32 گرم در واحد سطح کوادرات ها تعیین شده است. میانگین دمای آب48/16سانتی گراد، شوری87/9 قسمت در هزار، اسیدیته27/8، اکسیژن محلول 89/9 میلی گرم بر لیتر، قابلیت رسانای آب52/16متر در ثانیه اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که تعداد، زی توده ودرصد پوشش دوکفه ای در ایستگاه های 3، 4 و 5 نسبت به سایر ایستگاه ها تفاوت معنی داری دارند.همچنین ایستگاه 4 با میانگین7/1373تعداد، پوشش 00/90درصدی و133 گرم زیتوده در واحد سطح بالاترین مقدار سالیانه حضور جمعیتی این دوکفه ای را دارا بود. بر اساس آزمون PCA مهمترین عوامل موثر بر پراکنش این گونه شوری، دمای آب، پوشش جلبکی و میزان کلروفیلa در مناطق مختلف تعیین گردید.
علوم زیستی دریا
فرشته سلیمیان؛ مهرداد فتح اللهی؛ امین نعمت اللهی؛ فرزانه نیکوخواه؛ نواز خرازیان
چکیده
در این تحقیق اثر ضد قارچی غلظت‌های مختلف عصاره‌های به دست آمده از گیاه دارویی مورد (Myrtus communis L.) بر روی رشد دو عامل بیماریزای قارچی ساپرولگنیا (Saprolegnia sp.) و فوزاریوم (Fusarium sp.) جدا شده از تخمهای لقاح یافته ماهیان قزل آلای رنگین کمان مورد بررسی قرار گرفت. عصاره برگها بعد از جمع آوری از رویشگاههای طبیعی آن در استان چهارمحال و بختیاری در خرداد ...
بیشتر
در این تحقیق اثر ضد قارچی غلظت‌های مختلف عصاره‌های به دست آمده از گیاه دارویی مورد (Myrtus communis L.) بر روی رشد دو عامل بیماریزای قارچی ساپرولگنیا (Saprolegnia sp.) و فوزاریوم (Fusarium sp.) جدا شده از تخمهای لقاح یافته ماهیان قزل آلای رنگین کمان مورد بررسی قرار گرفت. عصاره برگها بعد از جمع آوری از رویشگاههای طبیعی آن در استان چهارمحال و بختیاری در خرداد ماه به روش استخراج فلاونوئید و خیساندن (Maceration) استخراج شد. برای بررسی اثر ضد قارچی عصاره از روش تست انتشار از دیسک (Disk diffusion) و تست انتشار از چاهک (Well diffusion) استفاده شد. براساس نتایج به دست آمده در این مطالعه مشخص شد که مقدارmg/ml 50 عصاره به دست آمده به روش استخراج فلاونوئید و همچنین مقدارmg/ml 100 عصاره آبی گیاه مورد به دست آمده به روش خیساندن روی قارچ ساپرولگنیا اثر کشندگی داشته است. همچنین تنها اثر عصاره کلی و آبی به دست آمده روی قارچ فوزاریوم اثر بازدارندگی با MIC برابر 12.5 و mg/ml 25 به ترتیب با روشهای تست انتشار دیسک و چاهک بوده است. بر اساس نتایج به دست آمده مشخص شد که عصاره گیاه مورد اثر بخشی بهتری در جلوگیری از رشد قارچ ساپرولگنیا نسبت به قارچ فوزاریوم داشت. این مطالعه نشان دهنده وجود ترکیب‌های ضد قارچی در عصاره‌های مختلف گیاه مورد است که با مطالعه در مقیاس گسترده‌تر می توان از آن به عنوان داروی مناسب جهت درمان بیماری‌های قارچی در آبزی پروری استفاده کرد.
علوم زیستی دریا
فرزاد ستوهیان؛ محسن رنجبران
چکیده
زره داران از رده سخت پوستان بوده که از خط ساحلی تا عمق حدود 2800 متری ساکن هستند. این موجودات غالبا در مناطقی نظیر دریاچه ها، چشمه ها، رودها، باتلاق ها، تالابها، دریاها و اقیانوس ها سکونت دارند. با توجه به این که، این موجودات در تمام زیست بوم های آب شیرین، لب شور و دریایی به سر می برند طبیعی است که به صورت فسیل در تمام مناطق ذکر شده، یافت ...
بیشتر
زره داران از رده سخت پوستان بوده که از خط ساحلی تا عمق حدود 2800 متری ساکن هستند. این موجودات غالبا در مناطقی نظیر دریاچه ها، چشمه ها، رودها، باتلاق ها، تالابها، دریاها و اقیانوس ها سکونت دارند. با توجه به این که، این موجودات در تمام زیست بوم های آب شیرین، لب شور و دریایی به سر می برند طبیعی است که به صورت فسیل در تمام مناطق ذکر شده، یافت شوند. زره داران در اکولوژی دیرین (paleoecology) اهمیت بسیار زیادی دارند، به خصوص زمانی که روزنه داران (Foraminifera) حضور ندارند. آب دریای خزر شور و تلخ بوده و 13 هزار در واحد نمک داشته و شیرین تر از آب اقیانوس ها می باشد. این منطقه از محیط های مناسب برای زیست زره داران محسوب می شود. این موجودات هم به صورت کفزی(benthic) و هم به صورت شناور (plagic) دیده می شوند ولی شکل های شناور به صورت فسیل نادر می باشد. گونه هایی نظیرLeptocythere alifani, Stenocypria fischeri, Cyprideis sp., cyprideis littoralis Loxocnoncha gibboida, Loxocnoncha eichwaldii, Loxocnoncha emendatis Caspiolla liventali از شاخص ترین گونه های شناخته شده در حوضه جنوب شرقی دریای خزر محسوب می شوند. در این تحقیق شناسایی گونه های زره داران و نیز بستر زیست مناسب برای گونه های شناخته شده مورد توجه قرار گرفته است.
علوم زیستی دریا
محمد رضا رحمانی؛ مهناز اردلان
چکیده
با توجه به تغییرپذیری مرجان‌ها بخصوص گونه‌های جنس Acropora در پاسخ به شرایط محیطی، همواره تاکسونومی این جنس از مرجان‌ها با چالش روبه‌رو بوده است. به همین دلیل برخی مواقع اکومورف‌ها بعنوان گونه معرفی شده‌اند. ازآن جمله می‌توان به گزارش Acropora clathrata از شمال و شمال‌غرب خلیج فارس اشاره نمود. حضور و عدم حضور این گونه در خلیج‌فارس سال‌ها ...
بیشتر
با توجه به تغییرپذیری مرجان‌ها بخصوص گونه‌های جنس Acropora در پاسخ به شرایط محیطی، همواره تاکسونومی این جنس از مرجان‌ها با چالش روبه‌رو بوده است. به همین دلیل برخی مواقع اکومورف‌ها بعنوان گونه معرفی شده‌اند. ازآن جمله می‌توان به گزارش Acropora clathrata از شمال و شمال‌غرب خلیج فارس اشاره نمود. حضور و عدم حضور این گونه در خلیج‌فارس سال‌ها مورد بحث محققین می‌باشد. به منظور روشن نمودن این موضوع، حداقل در شمال خلیج فارس، 74 کلنی از دو فرم Acropora downingi یا دو گونه A. downingi و A.clathrata، از سه جزیره مختلف لارک، فارور و خارک که به ترتیب از شرق به غرب خلیج فارس واقع شده‌اند، نمونه‌برداری و مورد ارزیابی مورفولوژیک، مورفومتریک و ژنتیک قرار گرفت. تحلیل‌های تک متغیره (آنالیز واریانس) و چند متغیره (تجزیه به مولفه‌های اصلی و تحلیل تشخیصی) نتایج حاصل از مطالعات تاکسونومیک، نشان دادند که تغییرات مشاهده شده در صفات، تنوعات درون گونه هستند و تمام نمونه‌ها به A. downingi تعلق دارد. مطالعات مولکولی نیز نتایج فوق را تایید نموده و حاکی از آن است که A. clathrata در شمال وشمال غرب خلیج فارس وجود ندارد. بنابراین با توجه به شواهد مورفولوژیک، مورفومتریک و مولکولی، A. clathrata در شمال و شمال غرب خلیج‌فارس وجود نداشته و گونه‌ای که در منطقه به‌عنوان A. clathrata معرفی می‌گردد، در واقع تنوع درون گونه‌ای بوده و متعلق بهفرم دیگری از A. downingi است.
علوم زیستی دریا
زهرا علویان؛ حسین ریاحی؛ رضوان موسوی ندوشن؛ بهروز رئیسی؛ سید محمد رضا فاطمی
چکیده
نمونه برداری از اسفند سال 1391 الی دی ماه 1392 در 7 منطقه نمونه برداری صورت پذیرفت. در این مطالعه مجموعا" 75 گونه گونه جلبک پرسلولی دریایی از هفت منطقه سنگی غرب استان شامل سایه خوش، کوهین، لنگه، بستانه، طاهونه، چیرویه و میچائیل شناسایی گردید، که از این تعداد، 6 خانواده و 9 جنس و 17 گونه متعلق به جلبکهای سبز، 4 خانواده و 8 جنس و 18 گونه متعلق به ...
بیشتر
نمونه برداری از اسفند سال 1391 الی دی ماه 1392 در 7 منطقه نمونه برداری صورت پذیرفت. در این مطالعه مجموعا" 75 گونه گونه جلبک پرسلولی دریایی از هفت منطقه سنگی غرب استان شامل سایه خوش، کوهین، لنگه، بستانه، طاهونه، چیرویه و میچائیل شناسایی گردید، که از این تعداد، 6 خانواده و 9 جنس و 17 گونه متعلق به جلبکهای سبز، 4 خانواده و 8 جنس و 18 گونه متعلق به جلبکهای قهوه ای، 11 خانواده و 18 جنس و 40 گونه متعلق به جلبکهای قرمز، بودند، که با مقایسه تعداد گونه مجموع هر سه گروه جلبکی و شاخص تعداد گونه نشان می‌دهد که از بین 7 منطقه بررسی شده مناطق نمونه برداری میچائیل و سپس بستانه با تعداد 47 گونه دارای بیشترین تعداد گونه و سایه خوش و سپس طاهونه دارای کمترین تعداد گونه میباشند. همچنین، در مقایسه درصد پوششی مجموع کل هر سه گروه جلبکی، مشخص گردید که در مجموع درصد پوششی در مناطق میچائیل و سپس لنگه 87/232 درصد بیشترین و در سایه خوش و طاهونه کمترین میزان را داشته است، و تقریبا از شرق به غرب استان تعداد گونه، درصد پوششی رو به افزایش می‌باشد. که وضعیت زیست محیطی و شرایط سالم تر در نواحی بکرتر و دور از کانونهای آلودگی مشاهده شد.
مهندسی دریا
عطاء اله قره چاهی؛ عبدالحسین محمد رحیمی
چکیده
در این مقاله میزان آلودگی تولید شده توسط قایقها با موتوردوزمانه بنزینی در فصول مختلف سال در بنادر جنوب ایران محاسبه گردیده است. میزان فعالیت فصلی قایقها به روش خردجمعی مبتنی بر میانگین نظرات افراد متخصص و درگیر در فعالیت این شناورها برآورد شده است و میزان آلودگی تولید شده به ازای هر اسب بخار قدرت موتور شناورها از پژوهشهای مشابه بین ...
بیشتر
در این مقاله میزان آلودگی تولید شده توسط قایقها با موتوردوزمانه بنزینی در فصول مختلف سال در بنادر جنوب ایران محاسبه گردیده است. میزان فعالیت فصلی قایقها به روش خردجمعی مبتنی بر میانگین نظرات افراد متخصص و درگیر در فعالیت این شناورها برآورد شده است و میزان آلودگی تولید شده به ازای هر اسب بخار قدرت موتور شناورها از پژوهشهای مشابه بین المللی استخراج و ملاک محاسبه آلودگی شناورها قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که سهم آلودگی ناشی از این قایقها حدود 290 برابر آلودگی ناشی از نشت روغن روانکاری استرن تیوپ و تجهیزات روی عرشه شناورها در بنادر جنوب ایران می باشد. همچنین این آلودگی دارای ترکیبات سمی از نوع BTEX می باشد که عمدتاً توسط قایقهای صیادی در محل تجمع آبزیان تخلیه می شود و در فصول بهار و زمستان میزان آلودگی تولید شده بیشتر از سایر فصول سال می باشد. با توجه به منطقه ویژه خلیج فارس و دریای عمان و تهدید فعالیتهای این قایقها بر اکوسیستم مناطق ساحلی، می بایست راهکار مناسب جهت کاهش آلودگی ناشی از این شناورها در اولویت برنامه کشورهای ساحلی بویژه دولت جمهوری اسلامی ایران قرار گیرد.
علوم زیستی دریا
محمد بهروز؛ مهرنوش نوروزی؛ آمنه امیرجنتی؛ محمد هادی سمیعی
چکیده
ساختار ژنتیکی ماهی کفال طلایی Liza aurata در تالابهای گمیشان و انزلی با استفاده از 6 جایگاه میکروستلایت (Muce55 ،Muce37 ،Muso10،Muco16 ،Muso19 ،Muso22) بررسی گردید. در مجموع ٦٠ نمونه بالغ ماهی کفال از دو منطقه تالابهای گمیشان و انزلی جمع آوری شد. تمامی پرایمرهای مورد استفاده در طی واکنش زنجیره ای پلی مراز با موفقیت تکثیر شدند و چند شکل (پلی مورف) نشان دادند ...
بیشتر
ساختار ژنتیکی ماهی کفال طلایی Liza aurata در تالابهای گمیشان و انزلی با استفاده از 6 جایگاه میکروستلایت (Muce55 ،Muce37 ،Muso10،Muco16 ،Muso19 ،Muso22) بررسی گردید. در مجموع ٦٠ نمونه بالغ ماهی کفال از دو منطقه تالابهای گمیشان و انزلی جمع آوری شد. تمامی پرایمرهای مورد استفاده در طی واکنش زنجیره ای پلی مراز با موفقیت تکثیر شدند و چند شکل (پلی مورف) نشان دادند که از آنها برای تعیین تمایز ژنتیکی ماهی کفال طلایی استفاده شد. میانگین آللی (Na) در جایگاه‌ها 3/5 (با دامنه 3 تا 9 آلل) و در مناطق نمونه برداری در نمونه‌های تالاب گمیشان و انزلی به ترتیب 1/5 و 5/5 بود. در نمونه های هر دو منطقه آلل‌های اختصاصی دیده شد. میانگین هتروزیگوسیتی مورد انتظار و مشاهده شده به ترتیب در نمونه‌های تالاب گمیشان 721/0 و 153/0 و انزلی 747/0 و 328/0 محاسبه شد. تمامی جایگاه‌ها در بررسی تعادل هاردی وینبرگ (H-W) خارج از تعادل بودند (001/0>P). میانگین ضریب خویشاوندی ( Fisو Fit) در 6 جایگاه میکروستلایت در هر دو جمعیت مثبت بود. میزان شاخص تمایز (Fst) و جریان ژنی (Nm) بر اساس فراوانی آللی به ترتیب 113/0 و 97/1 محاسبه شد. بر اساس تست AMOVA، شاخص‌های تمایز Fst و Rst تفاوت معنی‌داری بین جمعیت‌ها نشان دادند (01/0P≤). میزان فاصله ژنتیکی نیز نشان دهنده تمایز ژنتیکی بین جمعیت‌های مورد مطالعه بود. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که جمعیت‌های متمایز ژنتیکی از ماهی کفال طلایی در جنوب دریای خزر، در مناطق مورد بررسی (تالابهای گمیشان و انزلی) موجود است.
علوم زیستی دریا
آزاده طاهرپور؛ بیتا ارچنگی؛ صدرالدین قائم مقامی؛ حسین ذوالقرنین؛ کمال غانمی
چکیده
جلبکهای قهوه‌ای (Adanson, 1763) padina به طور گسترده‌ای در مناطق ساحلی گرمسیری و معتدل و در مناطق بین جزر و مدی تا نواحی زیر جزر و مدی یافت می‌شوند. هدف از تحقیق حاضر، شناسایی جلبکهای جنس پادینا در سواحل بندر لنگه خلیج فارس با استفاده از شواهد مورفولوژیکی و توالی‌های کلروپلاستی rbcL می‌باشد. شناسایی مورفولوژیک با استفاده از کلید شناسایی ...
بیشتر
جلبکهای قهوه‌ای (Adanson, 1763) padina به طور گسترده‌ای در مناطق ساحلی گرمسیری و معتدل و در مناطق بین جزر و مدی تا نواحی زیر جزر و مدی یافت می‌شوند. هدف از تحقیق حاضر، شناسایی جلبکهای جنس پادینا در سواحل بندر لنگه خلیج فارس با استفاده از شواهد مورفولوژیکی و توالی‌های کلروپلاستی rbcL می‌باشد. شناسایی مورفولوژیک با استفاده از کلید شناسایی معتبر انجام شد. سپس استخراج DNA با استفاده از روش CTABبا اندکی تغییرانجام گرفت. تکثیر قطعات ژنومی با استفاده از پرایمر rbcL انجام شد. پس از تجزیه و تحلیل توالی‌های ژنومی با استفاده از نرم افزارهای Chromas، BioEdit و MEGA6 درختهای فیلوژنی با استفاده از برنامه BLAST و MEGA6 و بصورت دو مدل NJ و ML رسم گردید. در تحقیق حاضر، گونه های P. australis وP. boergesenii با دو روش، شناسایی شدند. دو گونه شناسایی شده بر روی درخت فیلوژنی با 99 درصد احتمال در یک کلاستر قرار گرفته و شباهت ژنتیکی بالایی را نسبت به گونه‌های مقایسه شده و نزدیک پادینای موجود در بانک جهانی ژن (NCBI) نشان دادند.
مهندسی دریا
خسرو فاضل پور؛ علی دادالهی سهراب؛ هیوا علمی زاده؛ حسین محمد عسگری؛ سید حسین خزاعی
چکیده
در این تحقیق، به‌منظور ایجاد تصاویر حرارتی سطح آب (SST) خلیج‌فارس از تصاویر سنجنده MODIS (اسپکترورادیومتر تصویر بردار با قدرت تفکیک متوسط) که بر روی ماهواره آکوا (EOS AM-1) قرار دارد، استفاده‌شده است. از نرم‌افزار Matlab جهت استخراج ماتریس حاوی اطلاعات تصاویر ماهواره‌ای و نرم‌افزار GIS جهت تبدیل ماتریس به‌دست آمده به نقشه‌های دمای سطحی آب ...
بیشتر
در این تحقیق، به‌منظور ایجاد تصاویر حرارتی سطح آب (SST) خلیج‌فارس از تصاویر سنجنده MODIS (اسپکترورادیومتر تصویر بردار با قدرت تفکیک متوسط) که بر روی ماهواره آکوا (EOS AM-1) قرار دارد، استفاده‌شده است. از نرم‌افزار Matlab جهت استخراج ماتریس حاوی اطلاعات تصاویر ماهواره‌ای و نرم‌افزار GIS جهت تبدیل ماتریس به‌دست آمده به نقشه‌های دمای سطحی آب دریا در خلیج‌فارس، استفاده‌شده است. 48 تصویر از سال‌های 2008، 2009، 2012و 2013 انتخاب گردیدند که در نهایت ضرایب همبستگی به ترتیب 75/0 ، 86/0 ، 89/0 و 75/0 به دست آمدند. همچنین ضرایب تعیین به ترتیب 86/0 ، 90/0 ، 94/0 و 86/0 به دست آمدند. در نهایت برای سال‌های 2009،2008 و 2012 با در نظر گرفتن دمای باند 31، اختلاف دمایی باندهای 31 و 32 و زاویه‌ی سنجنده به‌عنوان عوامل مستقل و دمای بویه به‌عنوان عامل وابسته، با استفاده از نرم‌افزار SPSS ضرایب الگوریتم جهانی برای خلیج‌فارس کالیبره گردیده شد. جهت آزمون صحت الگوریتم پیشنهادی، مجدداً دمای سطحی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای سال 2013 محاسبه گردیده شد که ضریب همبستگی 96/0 و ضریب تعیین 94/0 حاصل شد. همچنین تغییرات دمایی در خلیج فارس در ارتباط با عمق آب بررسی گردیده است. با بررسی انجام گرفته مشخص شد که به غیر از عمق عوامل دیگری مانند جریانات دریایی و عرض جغرافیایی نیز در این امر دخیل هستند اما به هر صورت میزان تغییرات دمایی به خصوص در عرض‌های شمالی و مرکزی با عمق آب رابطه‌ای معکوس را نشان می‌دهد.
علوم زیستی دریا
فرناز شیبانی فر؛ ثمر مرتضوی؛ میر مهرداد میرسنجری
چکیده
در سال‌های اخیر نگرانی در مورد آثار دراز مدت فلزات سنگین به عنوان آلاینده‌های محیط زیستی افزایش یافته است. فلزات سنگین در محیط زیست می‌توانند تأثیرات جدی را در پایداری بوم‌سازگان‌ها به وجود آورند. مطالعه‌ی حاضر به اندازه‌گیری غلظت فلزات سنگین از جمله روی، مس، سرب و کادمیوم در بافت پر 20 قطعه اگرت بزرگ در ذخیره‌گاه زیست‌کره‌ی ...
بیشتر
در سال‌های اخیر نگرانی در مورد آثار دراز مدت فلزات سنگین به عنوان آلاینده‌های محیط زیستی افزایش یافته است. فلزات سنگین در محیط زیست می‌توانند تأثیرات جدی را در پایداری بوم‌سازگان‌ها به وجود آورند. مطالعه‌ی حاضر به اندازه‌گیری غلظت فلزات سنگین از جمله روی، مس، سرب و کادمیوم در بافت پر 20 قطعه اگرت بزرگ در ذخیره‌گاه زیست‌کره‌ی حرا در سال 1391 پرداخت. نتایج نشان داد که در میانگین غلظت فلزات سنگین در بافت پر بین جنس نر و ماده اختلاف معنی‌دار آماری وجود دارد (05/0p
علوم زیستی دریا
غلامرضا اسکندری؛ عماد کوچک‌نژاد؛ یوسف میاحی؛ هوشنگ انصاری
چکیده
هدف از این مطالعه تخمین میزان صید دورریز در تور ترال بوده و داده ها با حضور بر لنج های صیادی ترال کش در مناطق صیادی در مدت مهر 1390 تا شهریور 1391 جمع آوری گردید. نمونه‌های دورریز شده شامل 101 گونه از 61 خانواده بوده و میزان صید دورریز به ازای توراندازی، ساعت، روز، سفر به ترتیب 78/45، 5/12، 45/193، 1548 کیلوگرم و به ازای شناور 19 تن در سال بدست آمد. میزان ...
بیشتر
هدف از این مطالعه تخمین میزان صید دورریز در تور ترال بوده و داده ها با حضور بر لنج های صیادی ترال کش در مناطق صیادی در مدت مهر 1390 تا شهریور 1391 جمع آوری گردید. نمونه‌های دورریز شده شامل 101 گونه از 61 خانواده بوده و میزان صید دورریز به ازای توراندازی، ساعت، روز، سفر به ترتیب 78/45، 5/12، 45/193، 1548 کیلوگرم و به ازای شناور 19 تن در سال بدست آمد. میزان کل آبزیان دورریز شده 11109 تن در سال و وزن صید کل دورریز آبزیان تجاری زیر اندازه 2736 تن در سال محاسبه شد. نرخ و نسبت دورریز در تور ترال به ترتیب 5/0 و 03/1 بدست آمد. ماهیان استخوانی با 70 گونه (7/ 50درصد) بیشترین درصد وزنی دورریز را داشته است. نرخ بالای افراد با اندازه های کوچک مشاهده شده برای گونه‌های مهم تجاری در صید دورریز احتمالا به نقش سواحل خوزستان به عنوان نوزادگاهی مرتبط می باشد.
علوم زیستی دریا
مهدی مومی پور
چکیده
امروزه اکثر منابع آب دچار تخریب کیفیت شده اند. سنجش از دور می تواند نقش مهمی را در ارزیابی کیفیت آب و مدیریت آن ایفا نماید. منابع آلودگی اغلب به آسانی می توانند بوسیله سنجش از دور تشخیص داده شوند، بخصوص وقتی بوسیله کانالهای روباز به داخل دریاچه یا رودخانه تخلیه شوند. امروزه سنجش از دور به عنوان ابزاری بسیار قوی مطرح بوده که جایگاه خاصی ...
بیشتر
امروزه اکثر منابع آب دچار تخریب کیفیت شده اند. سنجش از دور می تواند نقش مهمی را در ارزیابی کیفیت آب و مدیریت آن ایفا نماید. منابع آلودگی اغلب به آسانی می توانند بوسیله سنجش از دور تشخیص داده شوند، بخصوص وقتی بوسیله کانالهای روباز به داخل دریاچه یا رودخانه تخلیه شوند. امروزه سنجش از دور به عنوان ابزاری بسیار قوی مطرح بوده که جایگاه خاصی در پایش منابع آب داراست. با توجه به اینکه وسعت بسیار زیادی از سطح زمین پوشیده از آب است جهت مطالعات منابع آب، اقدامات میدانی کاری پردردسر و پرهزینه بوده جایگاه خود را به پردازش تصاویر ماهواره ای داده است. اقداماتی نظیر بررسی کیفیت آب شامل مطالعات شوری، بررسی مواد معلق و رسوب, بررسی رنگ آب, میزان کلروفیل و همچنین مطالعات کمّی منابع آب شامل ژرفاسنجی منابع آب از جمله اقداماتی است که می توان با تصاویر ماهواره ای انجام داد. افزایش میزان کلروفیل سبب کاهش انرژی بازتابی در طول موج آبی و افزایش آن در طول موج سبز می گردد. به طور کلی جهت بررسی کیفیت آب، رابطه بین پارامترهای کیفیت آب و تابش طیفی پدیده ها باید ارزیابی شوند. در این مطالعه با استفاده از تصاویر ماهواره ای فراطیفی Hyperion در بخش کوچکی از شمال خلیج فارس با ایجاد مدل بیو- اپتیکال پارامترهای میزان کلروفیل، تریپتون و کدورت آب سنجیده شده است.
علوم زیستی دریا
انسیه نیکوبذل راد؛ افشین دانه کار؛ غزاله خوشرو
چکیده
لاک پشت دریایی عقابی (Eretmochelys imbricate) به عنوان گونه در خطر انقراض با تهدیدهای متعددی در سواحل جنوبی ایران رو به رو است که سبب کاهش چشمگیر این گونه کمیاب شده است. هدف مطالعه حاضر بررسی رفتار بچه لاک پشت های عقابی در مقابل نور مصنوعی است. این مطالعه در ساحل ماسه ای تحت حفاظت جزیره کیش در آبهای خلیج فارس انجام شد. با انجام دو تیمار بر روی بچه ...
بیشتر
لاک پشت دریایی عقابی (Eretmochelys imbricate) به عنوان گونه در خطر انقراض با تهدیدهای متعددی در سواحل جنوبی ایران رو به رو است که سبب کاهش چشمگیر این گونه کمیاب شده است. هدف مطالعه حاضر بررسی رفتار بچه لاک پشت های عقابی در مقابل نور مصنوعی است. این مطالعه در ساحل ماسه ای تحت حفاظت جزیره کیش در آبهای خلیج فارس انجام شد. با انجام دو تیمار بر روی بچه لاک پشت ها اثر نور سنجیده شد. با توجه به شرایط منطقه، تیمار اول نور افقی مستقیم و چشمک زن (نمایان گر نور چراغ ماشین های عبوری از جاده پسکرانه) و تیمار دوم نور عمودی غیر مستقیم (نشانگر نور پایه های روشنایی جاده) انتخاب شد. داده های بدست آمده از هر تیمار با استفاده از آزمون T جفتی سنجیده شد. نتیجه آزمون در تیمار اول نشان داد تفاوت معنی دار بین تعداد بچه های منحرف شده به سمت نور افقی مستقیم و چشمک زن وجود دارد. اما نتیجه آزمون تیمار دوم نشان داد تفاوت معنی دار بین تعداد بچه های منحرف شده به سمت نور عمودی غیرمستقیم ثابت وجود ندارد. سنجش نتایج دو تیمار در آزمون T حاکی از آن است، نور ماشین های عبوری، با توجه به خصوصیات فیزیکی ساحل مورد بررسی، سهم بیشتری نسبت به نور پایه های روشنایی جاده در تغییر مسیر بچه لاک پشت های عقابی به سمت ساحل دارد. البته هر دو مخرب و اثر گذار است و باید راهکارهای مدیریتی و اجرایی جهت کاهش منابع نوری بخصوص کاهش نور ماشین های عبوری اتخاذ کرد.
علوم زیستی دریا
آرزو سلیمانی؛ حسین محمدعسگری؛ علی دادالهی سهراب؛ هیوا علمی زاده؛ سید حسین خزاعی
چکیده
ذرات گرد‌و‌غبار در اتمسفر از نواحی خشک و نیمه خشک دنیا منشأ گرفته و اصلی‌ترین منبع ریزگردهای معدنی است. استفاده از سنجش از دور ماهواره‌ای ریزگردها، این توانایی را در این تکنیک به‌وجود آورده است تا اطلاعات ارزشمندی برای کمک به طراحی شبکه اندازه‌گیری و برآورد میزان ریزگردها در محیط‌های دریایی فراهم کند. رسوب ریزگردها در مناطق ...
بیشتر
ذرات گرد‌و‌غبار در اتمسفر از نواحی خشک و نیمه خشک دنیا منشأ گرفته و اصلی‌ترین منبع ریزگردهای معدنی است. استفاده از سنجش از دور ماهواره‌ای ریزگردها، این توانایی را در این تکنیک به‌وجود آورده است تا اطلاعات ارزشمندی برای کمک به طراحی شبکه اندازه‌گیری و برآورد میزان ریزگردها در محیط‌های دریایی فراهم کند. رسوب ریزگردها در مناطق اقیانوسی، مواد مغذی کلیدی از قبیل آهن را برای فیتوپلانکتون‌های اقیانوسی فراهم می‌کند. در تحقیق حاضر عمق اپتیکی ریزگردها در منطقه خلیج فارس از مارس 2008 تا دسامبر 2013 بررسی شده است. برای این کار از داده‌های سنجنده MODIS ماهواره‌های آکوا و ترا و همچنین داده‌های ذرات معلق (PM10) ایستگاههای محیطزیست و عمق اپتیکی ایستگاههای AERONET، به منظور ارزیابی عمق نوری ریزگردها استفاده شده است. نتایج نشان داد که داده‌های عمق اپتیکی(AOD) از سنجنده MODIS دارای دقت قابل قبولی هستند و همبستگی بسیار زیادی بین مقادیر اندازه‌گیری شده با MODIS و شبکه AERONET، وجود دارد (ضریب همبستگی: 90/0). مقایسه‌ای بین مقادیر عمق اپتیکی (AOD) حاصل از اندازه‌گیری توسط سنجنده MODIS ماهواره‌های آکوا و ترا و میزان ذرات معلق (PM10) برآورد شده از ایستگاههای محیطزیست در منطقه خلیج فارس نیز صورت گرفت. این بررسی‌ها نشان داد که بین این دو مقدار، همبستگی معنی‌دار برای دو ماهواره آکوا و ترا در منطقه مطالعاتی وجود دارد و ضریب همبستگی در فصل تابستان بیشتر از زمستان است. نتایج این بررسی نشان داد که داده‌های عمق اپتیکی حاصل از تصاویر ماهواره MODIS می‌توانند اطلاعات دقیقی از میزان ریزگردهای منطقه خلیج فارس فراهم نمایند.
علوم زیستی دریا
مرتضی ضیاءالدینی؛ علی مهدی نیا؛ زهرا یوسفیان پور
چکیده
نرم تنان به دلیل توزیع جغرافیایی گسترده، فراوانی بالا در محیط بستر دریا، جذب انتخابی یون های خاص و طبیعت ساکن خود، به طور قابل ملاحظه ای برای شاخص بودن زیستی مناسب می باشند. کیتون، نرم تنی از شاخه ی بسپار صدفیان است و گونه ی lamyi آن روی صخره های ساحلی خلیج چابهار به وفور یافت می شود. بر اساس مطالعات صورت گرفته، این موجود می تواند به عنوان ...
بیشتر
نرم تنان به دلیل توزیع جغرافیایی گسترده، فراوانی بالا در محیط بستر دریا، جذب انتخابی یون های خاص و طبیعت ساکن خود، به طور قابل ملاحظه ای برای شاخص بودن زیستی مناسب می باشند. کیتون، نرم تنی از شاخه ی بسپار صدفیان است و گونه ی lamyi آن روی صخره های ساحلی خلیج چابهار به وفور یافت می شود. بر اساس مطالعات صورت گرفته، این موجود می تواند به عنوان یک شاخص بالقوه برای سلامت بوم سازگان معرفی گردد، از این رو در این تحقیق نرم تن Chiton lamyi انتخاب شد تا میزان تجمع فلزات کادمیم، مس، آرسنیک و جیوه روی آن در خلیج چابهار مورد بررسی قرار گیرد. نمونه برداری آب و کیتون از چهار ایستگاه مد نظر انجام و پس از انتقال به آزمایشگاه و عملیات آماده سازی و هضم شیمیایی نمونه ها توسط اسید نیتریک، میزان این فلزات سنگین توسط دستگاه جذب اتمی (بخار سرد برای جیوه و کوره گرافیتی برای سایر فلزات) اندازه گیری شد. در ادامه با استفاده از داده های بدست آمده، فاکتور تجمع زیستی برای هر فلز بطور جداگانه محاسبه گردید که در این میان بیشترین مقدار فاکتور تجمع زیستی مربوط به فلز کادمیوم در ایستگاه 4 (دریا بزرگ) (02/0±34/136) و کمترین آن مربوط به جیوه در ایستگاه 2 (ساحل دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی) (02/0±88/1) به دست آمد. پس از تحلیل های آماری نتایج، مشخص شد که این نرم تن می تواند به عنوان شاخص زیستی این آلاینده ها در سواحل خلیج چابهار معرفی گردد.
علوم زیستی دریا
مجید حیدری؛ علیرضا زراسوندی؛ هوشنگ پورکاسب؛ ایمان قنواتی
چکیده
به منظور پایش زمین شیمی پهنه کارون-اروند و بررسی پیامدهای زیستی ناهنجاری‌های احتمالی به ویژه در خلیج فارس، فراوانی شاخص‌های فیزیکوشیمیایی، عناصر اصلی و برخی آنیون‌های فرعی 33 نمونه گردآوری شده از 6 مقطع حوضه کاون-اروند با بهره‌گیری از روشهای تیتراسیون و فتومتر شعله‌ای تعیین گردید. بر اساس داده‌های حاصل کمترین و بیشترین فراوانی ...
بیشتر
به منظور پایش زمین شیمی پهنه کارون-اروند و بررسی پیامدهای زیستی ناهنجاری‌های احتمالی به ویژه در خلیج فارس، فراوانی شاخص‌های فیزیکوشیمیایی، عناصر اصلی و برخی آنیون‌های فرعی 33 نمونه گردآوری شده از 6 مقطع حوضه کاون-اروند با بهره‌گیری از روشهای تیتراسیون و فتومتر شعله‌ای تعیین گردید. بر اساس داده‌های حاصل کمترین و بیشترین فراوانی T.D.S و سختی کل به ترتیب در مقاطع ایذه-باغملک ( 66/355 و 239 ppm) و آبادان (5/2867 و 825 ppm) مشاهده می‌گردد. PH رودخانه نیز در تمامی طول مسیر، تغییر شاخصی نشان نمی‌دهد. میانگین سالانه فراوانی عناصر مختلف نیز عبارتند از: Cl=507.92 > Na=324.72 > S=323.3 > Ca=122.86 > K=3.75. بررسی شاخص‌های محیطی تأیید می-کند که شرایط اقلیمی و زمین‌شناسی به ویژه در نواحی مرکزی و جنوبی، سهم به سزایی در افزایش حجم ذرات معلق، سختی کل و فراوانی Na، Ca و S دارد. فعالیت های انسان‌زاد به خصوص پساب کارخانه صابون‌سازی خرمشهر را می توان مؤثرترین عامل افزایش غلظت Cl در مقاطع خرمشهر و آبادان برشمرد. ضریب بالای همبستگی (>9/0) عناصر قلیایی با سختی کل، نشان از رژیم کربناته آب پهنه کارون-اروند در بسیاری از مقاطع دارد که این امر نیز از بستر آهکی-تبخیری آن ناشی می شود. با وجود افینیته‌ی قوی فلزات قلیایی نظیر سدیم و پتاسیم به فسفات، ضریب همبستگی میان سدیم و پتاسیم با P2O5 به ترتیب 51/0- و 47/0- می‌باشد. ضریب بسیار بالای همبستگی (99/0) بین دو عنصر Na و Cl، احتمال منشأ یکسان برای این عناصر را افزایش می‌دهد. ت
علوم زیستی دریا
جعفر احسانی؛ لاله رومیانی؛ عادل قبطانی
چکیده
این تحقیق در فصل تابستان و زمستان 1392 به منظور بررسی تجمع فلزات سنگین روی، مس، کادمیوم و سرب در پوست و عضله80 عدد میگوی سفید (Metapenaeus affinis) بومی استان خوزستان از ایستگاه صیادی بحرکان در سواحل هندیجان، شمال‌غرب خلیج‌فارس انجام گردید. پس از زیست‌‌‌سنجی و آماده-سازی نمونه‌های پوست و عضله استخراج فلزات با روش هضم اسیدی و برای تعیین میزان ...
بیشتر
این تحقیق در فصل تابستان و زمستان 1392 به منظور بررسی تجمع فلزات سنگین روی، مس، کادمیوم و سرب در پوست و عضله80 عدد میگوی سفید (Metapenaeus affinis) بومی استان خوزستان از ایستگاه صیادی بحرکان در سواحل هندیجان، شمال‌غرب خلیج‌فارس انجام گردید. پس از زیست‌‌‌سنجی و آماده-سازی نمونه‌های پوست و عضله استخراج فلزات با روش هضم اسیدی و برای تعیین میزان آنها از دستگاه جذب اتمی استفاده گردید. نتایج حاصله نشان دادند که میزان تمامی فلزات سنگین در پوست و در فصل تابستان بیشتر از عضله و فصل زمستان بدست آمد و همبستگی مثبت معنی‌داری بین آنها وجود داشت (05/0P≤). در این مطالعه میزان فلز سنگین روی در پوست در دو فصل تابستان و زمستان به ترتیب (67/15±61/44 و37/15±33/16 میلیگرم بر کیلوگرم وزن خشک) بیشترین مقدار و فلز کادمیوم (004/0±1/0 و 003/0±001/0 میلی گرم بر کیلوگرم وزن خشک) کمترین میزان را در عضله به خود اختصاص دادند. همبستگی معنی‌دار آماری برای تجمع فلزات سنگین در آب و میگو در دو فصل بدست آمد (05/0P≤). بر اساس نتایج میزان کادمیوم از حد استاندارد مشخص شده برای انجمن بهداشت ملی و تحقیقات پزشکی استرالیا و سازمان ملی استاندارد ایران فراتر رفته است.
علوم زیستی دریا
شفاء حویزاوی؛ احمد سواری؛ سیمین دهقان مدیسه؛ بابک دوست شناس؛ حسین پاشا زانوسی
دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1391، ، صفحه 1-15
چکیده
حضور هر گونه استرس و تغییر در اکوسیستم های دریایی می تواند تأثیرات به سزایی بر جانداران و پتانسیل های اکولوژیکی و اقتصادی این مناطق با ارزش بگذارد. از اینرو پایش مستمر سلامت اکولوژیک به منظور ارزیابی سلامت این زیستگاه ها اهمیت دارد. در این مطالعه از شاخص زیستی Azti Marine Biotic Index)) AMBI به منظور ارزیابی سلامت منطقه ساحلی بحرکان که یکی از مناطق ...
بیشتر
حضور هر گونه استرس و تغییر در اکوسیستم های دریایی می تواند تأثیرات به سزایی بر جانداران و پتانسیل های اکولوژیکی و اقتصادی این مناطق با ارزش بگذارد. از اینرو پایش مستمر سلامت اکولوژیک به منظور ارزیابی سلامت این زیستگاه ها اهمیت دارد. در این مطالعه از شاخص زیستی Azti Marine Biotic Index)) AMBI به منظور ارزیابی سلامت منطقه ساحلی بحرکان که یکی از مناطق مهم صیادی و میادین مهم نفتی خلیج فارس به شمار می رود، استفاده گردید. نتایج این شاخص نشان داد که منطقه مطالعاتی ما دارای وضعیت خوب اکولوژیکی است و گروه غالب در این منطقه خانواده Ophiuridae متعلق به گروه اکولوژیکی II می باشد. بر اساس شاخص غنای گونه ای و تنوع، منطقه دارای وضعیت ضعیف اکولوژیکی می باشد. مغایرت نتایج این شاخص ها احتمالاً به علت تفاوت در فاکتورهای تأثیر گذار بر نتیجه این شاخص ها می باشد. نرخ پائین تعویض آب و دما و شوری بالا موجب می شود غنا و تنوع فون بنتیک در این منطقه به طور طبیعی پائین باشد. تنوع پایین در اعماق کم می تواند به علت کاهش اکسیژن به وسیله مواد آلی در نواحی ساحلی باشد. در مطالعه حاضر به دلیل غالبیت بالای خانواده Ophiuridae تنوع کاهش پیدا کرده و با توجه به اینکه این خانواده متعلق به گروه اکولوژیک II می باشد، شاخص AMBI که از نسبت بین گونه های مقاوم و حساس در برابر شیب استرس و افزایش آلودگی بدست می آید، وضعیت خوب اکولوژیک را نشان می دهد.
علوم زیستی دریا
فاطمه فداکارماسوله؛ باقر مجازی‌امیری؛ علیرضا میر واقفی؛ محمدعلی نعمت‌اللهی
دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1391، ، صفحه 31-40
چکیده
کادمیوم از جمله فلزات سنگین وارد شده به دریای خزر و اکوسیستم های رودخانه های اطراف آن می باشد هدف از این مطالعه نحوه تاثیر گذاری این فلز بر روند اسپرماتوژنز در بافت بیضه ماهی سفید دریای خزر و ارزیابی تحرک اسپرماتوزوئیدهای آن می باشد. در آزمایش اول بافت بیضه ماهی در معرض غلظت های 5-10، 6-10 و 7-10 مولار کلرید کادمیوم، به مدت 3 و 6 روز در شرایط ...
بیشتر
کادمیوم از جمله فلزات سنگین وارد شده به دریای خزر و اکوسیستم های رودخانه های اطراف آن می باشد هدف از این مطالعه نحوه تاثیر گذاری این فلز بر روند اسپرماتوژنز در بافت بیضه ماهی سفید دریای خزر و ارزیابی تحرک اسپرماتوزوئیدهای آن می باشد. در آزمایش اول بافت بیضه ماهی در معرض غلظت های 5-10، 6-10 و 7-10 مولار کلرید کادمیوم، به مدت 3 و 6 روز در شرایط Invitro کشت گردید و در آزمایش دوم تحرک اسپرماتوزوآی ماهیان در معرض محلول هایی با غلظت های 0، 01/0، 1/0، 1، 10، 100 و 1000 میلی گرم در لیتر کلرید کادمیوم مورد سنجش قرار گرفت. اندازه سلول های جنسی با افزایش غلظت کادمیوم و افزایش مدت زمان تماس به صورت معنی داری کاهش پیدا کرد (001/0>P) و تعداد سلولهای اسپرماتوسیت نیز به دلیل کاهش سرعت اسپرماتوژنز کاهش یافت. کاهش تحرک اسپرماتوزوئید ها با افزایش غلظت به طور معنی داری کاهش یافت (05/0P<) و در غلظت 1000 میلی گرم در لیتر کاملا متوقف شدند. کاهش کیفیت و کمیت مشاهده شده در سلول های جنسیمی تواند از تولید بچه ماهیان سالم جلوگیری کرده و طی سال های متمادی ذخایر ارزشمند این ماهی را با مشکل جدی روبرو کند.
علوم زیستی دریا
معصومه محمودی؛ علیرضا صفاهیه؛ یدالله نیک پور؛ کمال غانمی
دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1391، ، صفحه 58-67
چکیده
این مطالعه به منظور تعیین غلظت هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای در آب دریا در مناطق جزر و مدی بوشهر در سال 1387 در ماههای مرداد و بهمن و مقایسه آن با استانداردهای جهانی و مطالعات انجام شده در سایر نقاط دنیا انجام شد. 5 ایستگاه مختلف در طول ساحل بوشهر انتخاب و از هر ایستگاه سه نمونه آب دریا برداشته شد. پس از استخراجPAHs نمونه ها توسط حلال ...
بیشتر
این مطالعه به منظور تعیین غلظت هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای در آب دریا در مناطق جزر و مدی بوشهر در سال 1387 در ماههای مرداد و بهمن و مقایسه آن با استانداردهای جهانی و مطالعات انجام شده در سایر نقاط دنیا انجام شد. 5 ایستگاه مختلف در طول ساحل بوشهر انتخاب و از هر ایستگاه سه نمونه آب دریا برداشته شد. پس از استخراجPAHs نمونه ها توسط حلال هگزان، این ترکیبات توسط دستگاه(Knauer)HPLC آنالیز و اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد غلظت tPAHs در آب ایستگاههای مورد مطالعه در مرداد ماه به ترتیب در ایستگاههای رافائل، شغاب، آب شیرین کن، لیان و هلیله، 0/31، 8/20، 0/4، 6/17 و 3/12 میکروگرم بر لیتر بوده است. در بهمن ماه مقدار tPAHsبه ترتیب ایستگاههای فوق الذکر 4/38، 0/23، 4/5، 3/19 و2/17 میکروگرم بر لیتر بوده است. غلظت tPAHs در ایستگاههای مورد مطالعه اختلاف معنی دار آماری بین ماههای مرداد و بهمن نداشته است. غلظت tPAHs درایستگاههای مورد مطالعه تفاوت معنی دارآماری داشته است(05/0P<). ایستگاه رافائل بیشترین و آب شیرین کن کمترین مقدار tPAHs را دارا بوده اند. در میان ترکیباتtPAHs ، فنانترن بیشترین غلظت و نفتالن کمترین غلظت را داشته است. غلظت tPAHsدر آب سواحل بوشهر نسبت به سایر مناطق جهان بیشتر بوده است. همچنین مقدار ترکیبات آنتراسن، فنانترن، پایرن و فلورانتناز مقدار رهنمودی محیط زیست کانادا بیشتر بوده است. غلظت PAHs سرطانزا در مقایسه با PAHs غیرسرطانزا بسیار ناچیز بوده است. با توجه به آلودگی PAHs در آبهای ساحل بوشهر، نظارت دقیقتر بر کنترل و کاهش ورود نفت و فاضلاب به آب های ساحلی و همچنین پایش مداوم ترکیبات PAHsدر منطقه پیشنهاد می شود.