علوم غیرزیستی دریا
رامین علایی روزبهانی؛ حمیدرضا جعفری؛ غلامرضا نبی بیدهندی؛ حسن هویدی
چکیده
روند گسترش فعالیتهای انسانی با تغییر و معرفی انواع کاربری و پوشش زمین، ساختار سرزمین را دستخوش تغییرات شدیدی کرده است. طی چندین دههی اخیر ساختار و الگوی پوشش سرزمین در پهنهی ساحلی خوزستان، نیز مصون از چنین تغییراتی نبوده است. بنابراین پایش ترکیب و آرایش فضایی پوشش سرزمین/کاربری سرزمین و تغییرات آن، به منظور شناسایی تهدیدها ...
بیشتر
روند گسترش فعالیتهای انسانی با تغییر و معرفی انواع کاربری و پوشش زمین، ساختار سرزمین را دستخوش تغییرات شدیدی کرده است. طی چندین دههی اخیر ساختار و الگوی پوشش سرزمین در پهنهی ساحلی خوزستان، نیز مصون از چنین تغییراتی نبوده است. بنابراین پایش ترکیب و آرایش فضایی پوشش سرزمین/کاربری سرزمین و تغییرات آن، به منظور شناسایی تهدیدها و فرصتهای موجود امری ضروری محسوب میشود. هدف از این پژوهش پایش روند تغییرات موزاییک سرزمین در مناطق ساحلی جلگه خوزستان بواسطه رشد و گسترش فعالیتهای انسانی میباشد. در این پژوهش تصاویر ماهوارهای در دو سری زمانی، 2000(Landsat 7 ETM+) و سال 2015(Landsat 8 OLI/TIRS) برای استخراج نقشه پوشش سرزمین/ کاربری سرزمین استفاده گردید. به منظور پایش روند تغییرات از پنج سنجهی سیمای سرزمینNP, PLAND, MPS, MNND استفاده شده است. نتایج بدست آمده نشان میدهند که ترکیب و آرایش مکانی پوشش سرزمین در محدوده مطالعاتی با تجزیهشدگی، حذف و ساییدگی لکهها، از ناهمگونی و پیچیدگی بیشتری برخوردار شده است. همچنین با اضافه شدن دو نوع کاربری کشت و صنعت نیشکر و حوضچههای پرورش ماهی و رشد واحدهای ساخت و ساز صنعتی، ساختار سرزمین از لحاظ ترکیب، توزیع، پیوستگی و وسعت الگوهای ارزشمند اکولوژیکی با تغییرات شدیدی مواجه شده است. جنگلهای رودکناری با افزایش تعداد لکه و کاهش 50% سنجهPLAND و تالابها نیز با افزایش 58% سنجه NP و افزایش 71% سنجه MNND در این نواحی با حدکثر سطح تجزیهشدگی، آسیبپذیرترین الگوهای محیطی نواحی ساحلی میباشند.
علوم غیرزیستی دریا
داود مافی غلامی؛ ابوالفضل جعفری
چکیده
به طور کلی، فعالیت های صیادی با بر هم زدن فرآیند رسوب گزاری و جریانات امواج، کاهش سطح تنوع زیستی و وارد نمودن آلاینده های نفتی به محیط مانگروها یکی از مهمترین آشفتگی های محیطی موثر در افزایش آسیب پذیری این اکوسیستم ها محسوب می شود. از این رو بررسی و نقشه سازی شدت انجام فعالیت های صیادی در سطح رویشگاه های مانگرو نقش مهمی در اجرای فرآیند ...
بیشتر
به طور کلی، فعالیت های صیادی با بر هم زدن فرآیند رسوب گزاری و جریانات امواج، کاهش سطح تنوع زیستی و وارد نمودن آلاینده های نفتی به محیط مانگروها یکی از مهمترین آشفتگی های محیطی موثر در افزایش آسیب پذیری این اکوسیستم ها محسوب می شود. از این رو بررسی و نقشه سازی شدت انجام فعالیت های صیادی در سطح رویشگاه های مانگرو نقش مهمی در اجرای فرآیند ارزیابی آسیب پذیری و ارائه راهکارهای مدیریتی و توانمندسازی این اکوسیستمها جهت به حداقل رساندن و جبران خسارتهای ناشی از وقوع مخاطرات محیطی ایفا میکند. لذا هدف این مطالعه بررسی، نقشه سازی و تعیین شدت فعالیت های صیادی در رویشگاه های مانگرو استان هرمزگان بود. بدین منظور، با نقشه سازی گستره رویشگاه های مانگرو، ترسیم 598 سلول شبکه با ابعاد 4×4 کیلومتر در سطح آبهای ناحیه کرانه در بر گیرنده مانگروها و نیز تهیه داده های مربوط به موقعیت جغرافیایی و تعداد شناورهای موجود در بنادر صیادی استان هرمزگان، نقشه شدت انجام فعالیت های صیادی به تفکیک رویشگاه های خمیر، قشم، تیاب، سیریک و جاسک تهیه شد. نتایج نشان داد که بر اساس پراکنش جغرفیایی و تعداد شناورهای موجود در بنادر صیادی استان هرمزگان، شدت فعالیت های صیادی در سطح رویشگاه های مانگرو این استان بدین ترتیب است: رویشگاه خمیر> رویشگاه قشم > رویشگاه تیاب > رویشگاه جاسک>رویشگاه سیریک. نتایج این مطالعه می تواند به عنوان یکی از پیش نیازهای ارزیابی آسیب پذیری مانگروهای ایران مورد استفاده قرار گیرد.
علوم غیرزیستی دریا
داود مافی غلامی؛ اکرم نوری کمری
چکیده
به طور کلی، بررسی رابطه تغییرات وسعت مانگروها آن با تغییرات مقادیر آبهای جاری سطحی ورودی به محیط ساحلی میتواند اطلاعات ارزشمندی را در مورد اثرات نامطلوب ناشی از تغییر اقلیم بر این اکوسیستمها ارائه دهد. لذا در این مطالعه نیز رابطه میان تغییرات دبی رودخانه های ورودی به محیط ساحلی (وقوع خشکسالی هیدرولوژیک) و تغییرات وسعت مانگروها ...
بیشتر
به طور کلی، بررسی رابطه تغییرات وسعت مانگروها آن با تغییرات مقادیر آبهای جاری سطحی ورودی به محیط ساحلی میتواند اطلاعات ارزشمندی را در مورد اثرات نامطلوب ناشی از تغییر اقلیم بر این اکوسیستمها ارائه دهد. لذا در این مطالعه نیز رابطه میان تغییرات دبی رودخانه های ورودی به محیط ساحلی (وقوع خشکسالی هیدرولوژیک) و تغییرات وسعت مانگروها در رویشگاه های خمیر، تیاب و جاسک در دوره زمانی 30 ساله (1986-2016) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این مطالعه نیز نشان داد که با وقوع خشکسالی های هیدرولوژیک شدید تا بسیار شدید در دوره زمانی پس از سال 1998 در سطح نواحی ساحلی جنوب ایران، مانگروهای واقع در حوزه های رویشگاهی خمیر، تیاب و جاسک نیز دچار کاهش وسعت یا افت روند توسعه در این دوره زمانی نسبت به دوره ترسالی پیش از سال 1998 شده است. همبستگی بالای میان وقوع خشکسالی هیدرولوژیک و تغییرات وسعت مانگروها در رویشگاه های مختلف نیز نشان دهنده تاثیر نامطلوب ناشی از کاهش آب شیرین ورودی به محیط ساحلی بر گستره مانگروها بود. نتایج مطالعات صورت گرفته در مانگروهای سایر مناطق جهان نیز نشان داده که کاهش بارندگی و مقادیر آب شیرین ورودی به محیط سبب کاهش وسعت و یا تقلیل روند توسعه مانگروها میگردد. نتایج حاصل از این تحقیق با فراهم آوردن اطلاعات دقیق در مورد نحوه پاسخ مانگروها به تغییرات اقلیمی می تواند نقش مهمی در کارایی و موفقیت برنامههای سازگاری با تغییر اقلیم و حفاظت و توسعه جنگلهای مانگرو ایران داشته باشد.
علوم زیستی دریا
مریم رزمی؛ حسین محمد عسگری؛ علی دادالهی سهراب؛ سید محمد جعفر ناظم السادات؛ سید حسین خزاعی
چکیده
محیطهای ساحلی از حساسترین سیستمهای محیطی بهشمار میروند، از نظر زیستمحیطی، مناطق ساحلی بهدلیل دارا بودن اکوسیستمهای حساس و مولد از اهمیت و ارزش بالایی برخوردارند. داشتن اطلاع از رفتار خط ساحلی به مدیریت بهتر سواحل کمک فراوانی میکند.هدف از انجام این پژوهش ارزیابی کاربرد تکنیک فاکتور شاخص مطلوبیت OIF، در ارزیابی تغییرات ...
بیشتر
محیطهای ساحلی از حساسترین سیستمهای محیطی بهشمار میروند، از نظر زیستمحیطی، مناطق ساحلی بهدلیل دارا بودن اکوسیستمهای حساس و مولد از اهمیت و ارزش بالایی برخوردارند. داشتن اطلاع از رفتار خط ساحلی به مدیریت بهتر سواحل کمک فراوانی میکند.هدف از انجام این پژوهش ارزیابی کاربرد تکنیک فاکتور شاخص مطلوبیت OIF، در ارزیابی تغییرات خط ساحلی شهرستان دیر، با استفاده از تصاویر ماهواره لندست، سنجنده TM و OLI سالهای 1991 و 2014 و نرم افزارهای 2013®MATLAB و ArcGis 9.3 میباشد. ابتدا برای تفکیک آب و خشکی، مقدار شاخص OIF برای کلیهی ترکیب-های باندی مختلف در نرم افزار 2013®MATLAB محاسبه گردید و سپس فیلتر بالاگذر Sobel با نقاب 3*3 بر روی تصاویر اعمال شد. سپس عملیات رقومیسازی در محیط نرم افزاری ArcGis 9.3 طی دورههای مختلف به صورت دستی و با دقت بالا انجام گرفت. نتایج جابجایی خط ساحلی را هم به سمت دریا(رسوبگذاری) و هم به سمت خشکی(فرسایش) نشان میدهد، که در مجموع 784/33 کیلومتر مربع رسوبگذاری و 132/9 کیلومتر مربع فرسایش از سال 1991 تا سال 2014 در سواحل شهرستان دیر، به دلیل احداث اسکلهها، تاسیسات انسان ساخت و عوامل طبیعی رخ داده است.
مهندسی دریا
احمد رضایی مزیک؛ مهدی صنایعی؛ مهدی شفیعی فر؛ روزبه پناهی
چکیده
موجشکنهای شناور برای ایجاد یک محیط آرام در مقابل امواج، بهصورت موقت یا دائم بهکار میروند. در این پژوهش، برای بررسی عملکرد هیدرودینامیکی موج شکن شناور پانتونی از ماژول AQWA نرم افزار ANSYS استفاده شده است. از مهمترین پارامترهای مورد بررسی در این تحقیق میتوان به الگوی تغییرات ارتفاع موج مشخصه، عمق آبخور، پریو موج برخوردی و ...
بیشتر
موجشکنهای شناور برای ایجاد یک محیط آرام در مقابل امواج، بهصورت موقت یا دائم بهکار میروند. در این پژوهش، برای بررسی عملکرد هیدرودینامیکی موج شکن شناور پانتونی از ماژول AQWA نرم افزار ANSYS استفاده شده است. از مهمترین پارامترهای مورد بررسی در این تحقیق میتوان به الگوی تغییرات ارتفاع موج مشخصه، عمق آبخور، پریو موج برخوردی و عرض پانتون اشاره نمود. با توجه به بررسی الگوی تغییرات ارتفاع موج مشخصه، میتوان ضریب عبور موج را در هر نقطه دلخواه پشت موجشکن شناور محاسبه نمود. نتایج حاصل از مدلسازی عددی بیانگر آن است که با انتخاب عرض نسبی بزرگتر از 4/0 عملکرد موجشکن شناور مناسب است. همچنین با انتخاب پارامتر پریود نسبی (To) در محدوده 5/1-4 برای موجشکن شناور پانتونی میتوان ضریب عبور موجی در حدود 35/0-60/0 انتظار داشت.
مهندسی دریا
امید ماه پیکر؛ مسعود صدری نسب؛ مرتضی بختیاری؛ نیما شهنی کرم زاده
چکیده
امروزه استفاده از انرژی های تجدیدپذیر به سرعت در حال افزایش است و کشورها به مطالعه طرح های جدید در این زمینه می پردازند. یکی از پاک ترین انرژی های تجدیدپذیر دریایی انرژی پتانسیل جزر و مدی است. مطالعات نشان می دهد بهترین مکان جهت بهره برداری از این انرژی در خلیج فارس، خور دورق است که در شمال خلیج فارس واقع شده است. این خور یکی از مناطق ...
بیشتر
امروزه استفاده از انرژی های تجدیدپذیر به سرعت در حال افزایش است و کشورها به مطالعه طرح های جدید در این زمینه می پردازند. یکی از پاک ترین انرژی های تجدیدپذیر دریایی انرژی پتانسیل جزر و مدی است. مطالعات نشان می دهد بهترین مکان جهت بهره برداری از این انرژی در خلیج فارس، خور دورق است که در شمال خلیج فارس واقع شده است. این خور یکی از مناطق منحصربهفرد خلیجفارس با بیش از 5 متر دامنه ی جزر و مد است که پتانسیل لازم برای تولید انرژی جزر و مدی در این منطقه را دارد. در این تحقیق، مدلی فیزیکی از خور ساخته شده و سپس جزر و مد بهصورت کیفی با بکارگیری سیستم پمپاژ ایجاد می شود. با ایجاد دو سد در خور، حوضچه ای جهت ذخیره آب شکل می گیرد. همچنین در این سیستم یک پروانه که به موتور الکتریکی متصل است، جهت تولید الکتریسته در یکی از سدها تعبیه شده است بطوریکه قابلیت چرخش در دو جهت را داراست. برای اندازه گیری انرژی و توان مقاومت الکتریکی و آمپرسنج به کار گرفته شده است. نتایج نشان داد که با افزایش اختلاف ارتفاع آب، شدت جریان الکتریکی به صورت نمایی افزایش می یابد. همچنین در بررسی آزمایشگاهی تولید توان تحت حالات مختلف این نتیجه حاصل شد که بیشینه بازده مدل 15% است و درصورتیکه تولید انرژی در حالت دوطرفه انجام گیرد، میزان توان تولیدی بین 30% تا 50% افزایش مییابد.
مهندسی دریا
سید امین اصغری پری؛ سید مالک محققیان
چکیده
جریان غلیظ یکی از اصلی ترین عوامل انتقال مواد رسوبی به نزدیکی بدنه سد می باشد. در این مقاله با استفاده از روش عددی المان محدود، با استفاده از نرم افزار ANSYS-CFX به بررسی تأثیر زبری، الگوی قرارگیری، ارتفاع و شکل زبری ها در کف بر کنترل جریان غلیظ ورودی به مخازن سدها پرداخته شده است. جهت حل معادلات آشفتگی از روش k-ε استفاده شده است. پس از ...
بیشتر
جریان غلیظ یکی از اصلی ترین عوامل انتقال مواد رسوبی به نزدیکی بدنه سد می باشد. در این مقاله با استفاده از روش عددی المان محدود، با استفاده از نرم افزار ANSYS-CFX به بررسی تأثیر زبری، الگوی قرارگیری، ارتفاع و شکل زبری ها در کف بر کنترل جریان غلیظ ورودی به مخازن سدها پرداخته شده است. جهت حل معادلات آشفتگی از روش k-ε استفاده شده است. پس از صحت سنجی مدل ، ابتدا جریان بدون وجود زبری ها مدل گردیده و سپس سه شکل زبری به صورت هرمی، مکعبی و استوانه ای لبه گرد، با دو آرایش زیگزاگی و متوالی، با 5 ارتفاع مختلف زبری و برای دو حالت جریان زیر بحرانی و فوق بحرانی مدل گردیده است. نتایج نشان می دهد که با افزایش ارتفاع زبری ها و سطح مقطع در برابر جریان و ایجاد آرایش زیگزاگی، دبی عبوری جریان غلیظ کاهش می یابد. همچنین اثر کنترلی زبری بر جریان غلیظ در جریان زیر بحرانی بیشتر است.
علوم زیستی دریا
مهدی مومی پور
چکیده
امروزه اکثر منابع آب دچار تخریب کیفیت شده اند. سنجش از دور می تواند نقش مهمی را در ارزیابی کیفیت آب و مدیریت آن ایفا نماید. منابع آلودگی اغلب به آسانی می توانند بوسیله سنجش از دور تشخیص داده شوند، بخصوص وقتی بوسیله کانالهای روباز به داخل دریاچه یا رودخانه تخلیه شوند. امروزه سنجش از دور به عنوان ابزاری بسیار قوی مطرح بوده که جایگاه خاصی ...
بیشتر
امروزه اکثر منابع آب دچار تخریب کیفیت شده اند. سنجش از دور می تواند نقش مهمی را در ارزیابی کیفیت آب و مدیریت آن ایفا نماید. منابع آلودگی اغلب به آسانی می توانند بوسیله سنجش از دور تشخیص داده شوند، بخصوص وقتی بوسیله کانالهای روباز به داخل دریاچه یا رودخانه تخلیه شوند. امروزه سنجش از دور به عنوان ابزاری بسیار قوی مطرح بوده که جایگاه خاصی در پایش منابع آب داراست. با توجه به اینکه وسعت بسیار زیادی از سطح زمین پوشیده از آب است جهت مطالعات منابع آب، اقدامات میدانی کاری پردردسر و پرهزینه بوده جایگاه خود را به پردازش تصاویر ماهواره ای داده است. اقداماتی نظیر بررسی کیفیت آب شامل مطالعات شوری، بررسی مواد معلق و رسوب, بررسی رنگ آب, میزان کلروفیل و همچنین مطالعات کمّی منابع آب شامل ژرفاسنجی منابع آب از جمله اقداماتی است که می توان با تصاویر ماهواره ای انجام داد. افزایش میزان کلروفیل سبب کاهش انرژی بازتابی در طول موج آبی و افزایش آن در طول موج سبز می گردد. به طور کلی جهت بررسی کیفیت آب، رابطه بین پارامترهای کیفیت آب و تابش طیفی پدیده ها باید ارزیابی شوند. در این مطالعه با استفاده از تصاویر ماهواره ای فراطیفی Hyperion در بخش کوچکی از شمال خلیج فارس با ایجاد مدل بیو- اپتیکال پارامترهای میزان کلروفیل، تریپتون و کدورت آب سنجیده شده است.
علوم غیرزیستی دریا
حسین فرجامی؛ محمّدتقی زمانیان؛ اکبر رشیدی ابراهیم حصاری؛ سیدعلی آزرم سا
دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1391، ، صفحه 41-48
چکیده
از روشهای معمول برای بررسی و پیشبینی جریانات اقیانوسی روش عددی میباشد. در این تحقیق تئوری اکمن با استفاده از یک مدل عددی مبتنی بر معادلات مقدم در دستگاه مختصات کروی زمین با آرایهی قائم سیگما در یک حوضهی فرضی پنج لایهی اقیانوسی شبیهسازی شد.موقعیت حوضهی مورد مطالعه در این تحقیق موقعیت جغرافیایی خلیج فارس میباشد. حوضه ...
بیشتر
از روشهای معمول برای بررسی و پیشبینی جریانات اقیانوسی روش عددی میباشد. در این تحقیق تئوری اکمن با استفاده از یک مدل عددی مبتنی بر معادلات مقدم در دستگاه مختصات کروی زمین با آرایهی قائم سیگما در یک حوضهی فرضی پنج لایهی اقیانوسی شبیهسازی شد.موقعیت حوضهی مورد مطالعه در این تحقیق موقعیت جغرافیایی خلیج فارس میباشد. حوضه مذکور دارای کف تراز بوده و میانگین عمق آن 120 متر است.برای حل عددی معادلات مدل از روش تفاضل متـناهی استفاده گـردید. در این تحقیق، مارپیچ اکمـن در حوضهی مذکور مورد بررسی قـرار گـرفت و نتـایج بهدست آمده با مفاهیم نظری مطرح شده مارپیچ اکمـن همخوانی دارد.